Jonge kinderen en ouderen lopen risico’s als ze te weinig dierlijk voedsel eten. Hun groei, ontwikkeling en gezondheid heeft dan te lijden onder tekorten aan belangrijke aminozuren, vitaminen, mineralen en spoorelementen. Arts en wetenschapper Alice Stanton noemt dat ‘verborgen honger’: “Je krijgt dan wel genoeg calorieën binnen, maar onvoldoende bouwstoffen voor het lichaam.”
Om te onthouden
Rood vlees, als onderdeel van een evenwichtig voedingspatroon, beschermt tegen voedingstekorten. Pas als je meer dan 500 gram rood vlees per week eet zijn er wat (zwakke) aanwijzingen voor negatieve gezondheidseffecten. Vlees vervangen door sterk bewerkte vleesvervangers is niet goed voor de gezondheid en vormt vooral een risico voor ouderen, kinderen en vrouwen. Beleidsmakers moeten op hun hoede zijn voor voedings- en gezondheidsonderzoek, dat onvoldoende transparant en wetenschappelijk onderbouwd is en dat geen rekening houdt met de beschermende werking van vlees, melk en eieren tegen voedingstekorten.
Rood vlees ongezond?
We herinneren ons alarmerende berichten in de media over de gezondheidsrisico’s van vlees van runderen, schapen, geiten en varkens: De consumptie van rood vlees zou de kans op het krijgen van kanker en hart- en vaatziekten vergroten. Met minder vlees eten leef je langer, was de stelling. Je kunt zelfs beter helemaal geen rood vlees eten, was de boodschap. Alice Stanton zocht uit of dat klopt. Zij kwam erachter dat het onderzoek dat ten grondslag ligt aan de alarmerende berichten geen rekening houdt met voedingstekorten die optreden als we minder of geen vlees en zuivel gaan eten. “Bovendien zullen veel mensen vlees gaan inruilen voor sterk bewerkte, plantaardige vleesvervangers en we weten dat die producten vaak te veel suiker, zout en kunstmatige toevoegingen bevatten en te weinig eiwitten, vitaminen en mineralen”, waarschuwt Stanton.
Invloedrijk, maar onvoldoende onderbouwd
In 2019 kwam er een studie uit naar de invloed van voeding op gezondheid. In deze Global Burden of Disease studie werden 87 risicofactoren in 204 landen, over de periode 1990-2019 geïnventariseerd. De studie claimt een causaal verband tussen roodvleesconsumptie en het krijgen van verschillende kankersoorten en hart- en vaatziekten. Op basis van dit onderzoek wordt geadviseerd om helemaal geen rood vlees te eten. De uitkomsten van het GBD-onderzoek hebben sindsdien veel invloed gehad op organisaties als de Wereld Gezondheidsorganisatie, de FAO, de Europese Commissie en voedselstrategieën in verschillende landen. Ook de EAT-Lancet commissie leunde zwaar op het GBD-onderzoek.
Stanton dook in de data die ten grondslag liggen aan de conclusies en aanbevelingen van de GBD-studie. En wat bleek? In de achterliggende Europese studies werd in elk geval tot een roodvleesconsumptie van 150 gram per dag helemaal geen duidelijk effect gevonden van roodvleesconsumptie op sterfte.
Vragen en antwoorden
Dat was voor Stanton aanleiding om samen met collega-wetenschappers vragen te stellen aan de auteurs van de GBD-studie: Geef ons de publicaties op basis waarvan jullie concluderen dat we beter helemaal geen rood vlees meer moeten eten. En: Hebben jullie rekening gehouden met extra sterfte en ziekten ten gevolge van ijzertekorten, verhoogde kwetsbaarheid van ouderen en ondervoeding van kinderen en vrouwen in de vruchtbare leeftijd?
De brief met deze vragen werd geplaatst in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet en in een reactie gaven de opstellers van de GBD-publicatie toe dat het advies om geen rood vlees te eten niet correct was. Er is zelfs een beschermend effect van roodvleesconsumptie tegen beroertes die veroorzaakt worden door verzwakte en gescheurde bloedvaten in de hersenen. Ook is het ‘bewijs’ van een relatie tussen roodvleesconsumptie en hart- en vaatziekten zwak te noemen. De auteurs beloven om de aanbevolen consumptie van rood vlees in een volgende editie van de studie niet meer op nul te zetten.
“De opstellers van de GBD-publicaties gaven toe dat het advies om geen rood vlees te eten niet correct was”
De kernvragen van Stanton en haar collega’s kregen een teleurstellend antwoord: De GBD-onderzoekers willen de achterliggende publicaties waarop zij hun advies uit 2019 baseren niet prijsgeven en ze gaan ook in de toekomst geen rekening houden met de positieve gezondheidseffecten van vlees eten.
De tekortkomingen van de GBD-studie zijn zorgelijk, vinden heel veel voedings- en gezondheidswetenschappers. Juist zo’n invloedrijk onderzoek moet aanbevelingen opleveren die wetenschappelijk onderbouwd en betrouwbaar zijn!
Nadere informatie
Zie hier de presentatie van Alice Stanton, tijdens het symposium ‘The Societal Role of Meat- What the Science Says”, Dublin, 19-20 oktober 2022:
How much red meat is good for us? – YouTube
Dit is een 2e artikel op basis van deze belangwekkende bijeenkomst in Dublin,
zie ook: Neil Mann: “Dierlijke producten horen bij de mens” – Nederland Vleesland
Voor inhoudelijke opmerkingen of reacties mail naar info@nederlandvleesland.nl
