Voedingsadviezen beter op basis van wetenschap

Vlees is essentieel om de wereldbevolking van voldoende, gezonde en voedzame voeding te voorzien. Dat blijkt uit een presentatie van Nick Smith (Massey University, Nieuw-Zeeland). Toch wordt vaak geadviseerd om minder of zelfs helemaal geen vlees te eten, omdat dit beter zou zijn voor de gezondheid. Bradley Johnston (Texas A&M University) legt uit dat die adviezen niet altijd goed onderbouwd zijn.

“Een goed voedingsadvies moet gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek, klinische ervaringen én op de waarden en voorkeuren van het individu”, benadrukt Johnston. Veel alleseters houden gewoon van de smaak van vlees en zien vlees eten als onderdeel van hun tradities of cultuur. Als we mensen uitleggen dat de relatie tussen vleesconsumptie en het risico op kanker en sterfte daaraan eigenlijk erg zwak is, dan zullen de meesten hun voedingsgewoontes niet willen veranderen, laat Johnston zien.

Nick Smith van Massey University in Nieuw-Zeeland benadrukt dat context ook op mondiaal niveau belangrijk is: “In Ierland krijgen consumenten voldoende zink, vitamine A, vitamine B2 en vitamine B12 binnen, maar in Indonesië en India zien we forse tekorten.”. De bevolking van rijke landen en stedelijke gebieden eet over het algemeen ruim voldoende vlees en daar zien we weinig ondervoeding.

Wetenschap kritisch beoordelen
”Bij de beoordeling van wetenschappelijk onderzoek moeten we kritisch zijn op hoe resultaten gepresenteerd worden”, vertelt Johnston. Zo blijkt dat veel systematische overzichtsartikelen over voeding te weinig informatie bevatten over de proefopzet, de criteria en het model dat is gebruikt voor de meta-analyse. Ook wordt meestal te weinig aandacht besteed aan de mate van (on)zekerheid van de gevonden relaties.

Bij de interpretatie van wetenschappelijke publicaties en het formuleren van aanbevelingen moeten we volgens Johnston meer rekening houden met die onzekerheden. Ook is meer aandacht nodig voor een afweging van voor- en nadelen van consumptie van rood vlees en met de voorkeuren van de consumenten. Hij heeft samen met collega-wetenschappers een literatuuronderzoek gedaan, waarbij ze te werk gingen volgens het Nutritional Recommendations (NutriRECS) proces en de (on)zekerheid van oorzaak-gevolg-relaties ook beoordeelden. Volgens deze systematiek kunnen volwassenen hun inname van onbewerkt rood vlees en bewerkt vlees gewoon op peil houden, omdat de aanwijzingen voor schadelijke effecten van vleesconsumptie op de gezondheid onzeker en zwak zijn.

Beschikbaar voedsel en biologisch beschikbare nutriënten
Als we kijken naar de hoeveelheid totaal eiwit die wereldburgers dagelijks binnenkrijgen, dan lijkt in weinig landen sprake van tekorten, laat Nick Smith zien. “Als we kijken naar de hoeveelheid verteerbaar eiwit of biologisch beschikbaar eiwit, dan blijkt de situatie een stuk zorgelijker.” Dan krijgt de bevolking volgens Smith in meer dan honderd landen in de wereld gemiddeld minder eiwit binnen dan de aanbevolen hoeveelheid van vijftig gram eiwit per dag. ”Eiwitten van dierlijke oorsprong (vlees, vis, zuivel, eieren) worden beter benut en hebben een aminozurenprofiel dat beter tegemoet komt aan onze behoeften dan plantaardige eiwitten. Ook voor de voorziening aan essentiële vitaminen en mineralen is dierlijk eiwit een betere keuze”, zegt Smith.

“Eiwitten van dierlijke oorsprong worden beter benut en hebben een aminozurenprofiel dat beter tegemoet komt aan onze behoeften dan plantaardige eiwitten.”

Impact van eten zonder vlees
Nick Smith zocht uit wat er zou gebeuren als we geen vlees meer zouden eten: ”We krijgen dan nog wel voldoende calorieën (energie) binnen, maar de eiwitopname komt in de knel, zelfs als we wel zuivelproducten en eieren blijven eten.” Ook vitamine A en vitamine B12 tekorten treden dan op en aan onze behoeften aan ijzer en zink wordt ook niet meer voldaan, laat Smith zien. Om met een volledig plantaardig voedingspatroon voldoende nutriënten binnen te krijgen zullen we ons voedsel moeten aanvullen met supplementen (calcium, ijzer, zink, vitamine B2 en vitamine B12).

Ook als we wel zuivel en eieren eten moeten we ons realiseren dat vlees een onvermijdelijk bijproduct is van melk- en eierenproductie. Het is dan ook nuttig en nodig dat we dat vlees ook opeten, vindt Smith.

Nadere informatie
Zie hier de presentatie van Nick Smith (Massey University Nieuw Zeeland) , op het symposium “The Societal Role of Meat- What the Science Says”, in Dublin, 19-20 oktober 2022: The role of meat in global nutrient supply – YouTube