Een gezond en duurzaam menu voor 2050. Dat was het doel van het Planetry Health Diet, dat door het EAT-Lancet-rapport werd gepromoot als gezond en duurzaam. Het rapport trok wereldwijd veel aandacht, maar er waren ook kritische geluiden. Zo wordt sterk de nadruk gelegd op mogelijke negatieve effecten van dierlijke voeding, waardoor de risico’s van het verminderen van dierlijke producten worden onderbelicht.
Het EAT-Lancet-rapport is een van de meest invloedrijke elementen in het debat over veeteelt, legt Brusselse hoogleraar Frédéric Leroy uit. 37 wetenschappers kwamen tot een gezond en duurzaam menu dat goed zou zijn voor de menselijke gezondheid en de planeet. Maar het rapport legt teveel nadruk op mogelijke negatieve effecten van vleesconsumptie, stelt Leroy. Daarmee worden de (potentiële) problemen die gepaard gaan met het sterk afbouwen van dierlijke producten onderbelicht, wat risico’s heeft voor de gezondheid.
De commissie van het rapport kreeg veel kritiek van wetenschappers en bepaalde Afrikaanse landen vanwege hun uitgesproken negatieve standpunt tegen veeteelt. De commissieleden hebben voornamelijk een Westerse visie, waardoor het belang van veeteelt in de wereldvoedselvoorziening niet voldoende wordt erkend. Ook de belangrijkste functies van voeding, met name het leveren van essentiële voedingsstoffen en het sociale aspect, worden niet voldoende gewaardeerd. Vanwege de kritiek op EAT-Lancet is de commissie nu uitgebreid met leden die een wetenschappelijke achtergrond hebben in de veehouderij, in een poging om inclusiever te zijn.
Het verminderen of uitsluiten van dierlijke producten in het dieet kan risico’s met zich meebrengen doordat het voedingspatroon minder divers wordt, licht Leroy toe. Hierdoor kan het moeilijker zijn om voldoende essentiële voedingsstoffen binnen te krijgen, wat kan leiden tot tekorten aan essentiële aminozuren, omega-3-vetzuren, mineralen zoals ijzer en zink, en vitamines zoals B12. Dit kan gevolgen hebben voor kinderen, ouderen, jonge vrouwen (vooral tijdens zwangerschap en borstvoeding), en zelfs volwassen mannen met onderliggende gezondheidsproblemen of hogere behoeften.
Leroy vraagt zich af hoe de discussies in de commissie van het EAT-Lancet-rapport nu zullen verlopen. Voor de verspreiding van het EAT-Lancet dieet is er namelijk nauw samengewerkt met multinationals en dierenrechtenactivisten, waarbij er sterk de nadruk werd gelegd op vlees- en zuivelvervangers. Hoewel de multinationals en dierenrechtenactivisten niet direct hebben meegewerkt aan het rapport, waren ze wel betrokken bij vervolgprojecten en partnerschappen. Dit heeft geleid tot een stimulans voor sterk bewerkt voedsel waarvan de gevolgen onvoldoende werden meegenomen in het dieet. We moeten afwachten of deze nieuwe aanpassingen alleen oppervlakkig zijn of dat het rapport daadwerkelijk meer nuance zal bieden, meer aandacht zal besteden aan regionale verschillen in de wereld en meer aandacht zal hebben voor het wereldwijde probleem van sterk bewerkt voedsel.
Benieuwd naar het hele gesprek met hoogleraar Frédéric Leroy? Het volledige interview lees je hier.
Frédéric Leroy is een van de vele wetenschappers die de verklaring van Dublin heeft ondertekend en zich hard maakt voor een gebalanceerd debat over dierlijke voeding. Zo benadrukt wetenschapper Alice Stanton dat het belangrijk is om rood vlees te consumeren, stelt Neil Mann van de Universiteit van Melbourne dat vlees een belangrijke en onmisbare component is van een gezond voedingspatroon en concludeert Peer Ederer van het Global Observatory for Accurate Livestock Sciences dat de veehouderij een belangrijke rol heeft in de wereldwijde voedselvoorziening.
Deze wetenschappers weerlegden onlangs de claim van de invloedrijke Global Burden of Disease studie dat er een causaal verband is tussen het consumeren van rood vlees en het krijgen van verschillende kankersoorten en hart- en vaatziekten en sterfte. Dit onderzoek adviseert om helemaal geen rood meer vlees te eten. De data die ten grondslag liggen aan de conclusies en aanbevelingen werd nader onderzocht.
In de achterliggende studies werd in elk geval tot een rood vleesconsumptie van 150 gram per dag helemaal geen duidelijk effect gevonden van rood vleesconsumptie op sterfte. De auteurs hebben inmiddels beloofd om de aanbevolen consumptie van rood vlees in een volgende editie van de studie niet meer op nul te zetten.v
